به طور کلی بیماری بواسیر یا هموروئید در نیمی از افراد بالای ۵۰سال در جامعه شایع میباشد که فقط برخی از آنها دارای نشان و علامت میشوند، البته به این مفهوم نیست که جوان ترها در خطر ابتلا به این بیماری نباشند. دربین مردم جامعه افراد چاق، خانمهای باردار و حتی ورزشکاران و افرادی که نسبت به بلند کردن اجسام سنگین اقدام میکنند بیشتر از سایر مردم در خطر ابتلا به بواسیر یا هموروئید هستند.
علت بروز همورویید چیست؟
با وجود مشخص نبودن دلیل قطعی بیماری همورویید، پر واضح است که عدم پایبندی به برخی اصول تغذیه‌ای و سبک زندگی نادرست در به وجود آمدن آن بی‌تأثیر نیست که لیستی از آنها عبارت است از:
- عدم مصرف روزانه‌ی آب به میزان کافی: کم‌آبی بدن باعث سفت و سخت شدن مدفوع درون روده‌ها خواهد شد به صورتی که مدفوع سخت به سختی درون روده حرکت کرده و در سطح دیوارههای درون کانال مقعد خراش ایجاد می‌کند.
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل: الکل باعث ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش میشود.
- مصرف ناکافی میوه و سبزیجات: مصرف ناکافی میوه و سبزیجات و مواد غذایی حاوی فیبر منجر به کاهش سرعت حرکت مواد غذایی درون روده‌ها و ایجاد یبوست در فرد میشود.
- اضافه‌وزن: چاقی و اضافه وزن علاوه بر ایجاد کم تحرکی در فرد و کاهش سرعت حرکات روده‌ای، فشار بیشتری را بر ناحیه مقعد وارد می‌کند.
- فعالیت‌های بدنی سنگین و نادرست: ورزش‌های سنگینی که به شیوه‌های غیر اصولی با وارد کردن فشار زیاد بر بدن انجام میشود به خروجی دستگاه گوارش و کف لگن آسیب وارد می‌کند.
- پرهیز از فعالیت بدنی و زندگی ماشینی: کم‌تحرکی و عادت به زندگی‌های ماشینی فعالیت دستگاه گوارش را کم می‌کند.
- باقی ماندن طولانی مدت در وضعیت ایستاده یا نشسته: شغل‌های نشسته امروزی مانند کارمندی یا رانندگی در مسافت‌های طولانی با تحت فشار قرار دادن مقعد زمینه‌ساز بیماری بواسیر هستند.
- حمل وسایل سنگین و بیشتر از توانایی جسمی فرد: بلند کردن اجسامی با وزنی بیش از حد نرمال توان فیزیکی بدن فرد به عضلات کف لگن از جمله کانال مقعد آسیب می‌رساند.
- ازدیاد فشار شکمی با سرفه‌های شدید و مکرر: با سرفه فشار ناحیه‌ی داخل شکم افزایش می‌یابد و با هر بار تکرار شدن آن عضلات کف لگن نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
- زور زدن هنگام دفع مدفوع: اجابت مزاج با زور عضلات ناحیه‌ی مقعد را بیش از حد کشیده و تحریک می‌کند.
- رابطه‌ی جنسی مقعدی: به دلیل دریچه‌ای بودن عضلات ناحیه مقعد و بسته بودن آن در مواقع عادی، هنگام نزدیکی مقعدی آلت تناسلی با زور و فشار آن را باز می‌کند، همین فشار عضلات و اعصاب آن را تضعیف و کنترل بر دریچه را کم می‌کند. تکرار رابطه‌ی جنسی مقعدی دیواره‌ی عروقی این ناحیه را نیز نازک و تحریک می‌کند.
بیماری هایی که ممکن است به بواسیر یا هموروئید منجر شوند
- تجربه‌ی اسهال و یبوست مزمن: ممکن است آسیب در دریچه مقعد هنگام خروج سریع مدفوع در هنگام اسهال با ایجاد اصطحکاک یا خروج کند و به سختی آن حین یبوست با ایجاد فشار به وجود آید.
- اختلالات کبدی: مشکلات کبدی با ایجاد اختلال در روند طبیعی فعالیت دستگاه گوارش می‌تواند زمینه‌ساز هموروئید شود.
- کانسر کولون(سرطان قسمتی از روده بزرگ): سرطانی شدن قسمت‌هایی از روده مانع حرکات روده‌ای و ایجاد مشکلاتی در هضم و دفع مدفوع میشود.
- پارگی مقعد هنگام برش عضلات کف لگن در زایمان سخت: در برخی زایمان‌های سخت برای کمک به خروج سر نوزاد، نیاز به برش‌های عمقی‌تر در ناحیه‌ی کف لگن است، بی‌احتیاطی حین برش می‌تواند عضلات ناحیه‌ی مقعد را نیز درگیر و به آن آسیب بزند.
- ضعف عصبی عضلانی دریچه مقعدی به علت کهولت سن: ممکن است با بالا رفتن سن کنترل عصبی عضلانی فرد بر ناحیه‌ی مقعد کم شود و کنترل فشار وارد بر آن از توان فرد خارج گردد.
- بارداری: بارداری نه تنها به دلیل تغییرات هورمونی مؤثر بر دستگاه گوارش و ایجاد یبوست، بلکه به دلیل فشار ناشی از بزرگی شکم و رحم باعث تحریک ناحیه‌ی مقعد میشود.
- اختلالات روحی و روانی: مشکلات و بیماری‌های روحی مانند افسردگی نه تنها روح بلکه جسم فرد را تحت تأثیر کم‌توجهی و آسیب قرار می‌دهد.
- اعتیاد به مواد مخدر: مواد مخدر از جمله تریاک با برهم زدن عملکرد صحیح دستگاه گوارش و ایجاد یبوست فرد را مستعد هموروئید می‌کند.
- مصرف برخی داروها: اختلالات گوارشی ناشی از عوارض برخی داروها نیز فرد را در معرض آسیب بواسیر قرار می‌دهد.
نکته: یبوست‌های مزمن به صورت دفع ناکامل مدفوع و چند روز در میان با ایجاد فشار در عضلات دریچه‌ای ناحیه‌ی مقعد باعث اختلال در حرکت یاری‌دهنده ماهیچه‌های صاف راست روده‌ی این ناحیه به عروق آن شده و بدین گونه زمینه را برای ابتلا به هموروئید فرآهم میکنند. بسته به میزان فشار وارد شده حین عمل دفع و تعداد دفعات تجربه‌ی یبوست‌های سنگین و آزاردهنده، آسیب وارده به عروق ناحیه‌ی مقعد شدت می‌یابد. با هر بار تکرار شدن اجابت مزاج‌های طولانی و سخت، اختلال در عملکرد دریچه انتهایی روده و آسیب عروقی بیشتر و بیماری در فرد پیشرفته‌تر خواهد شد. در نهایت فرد زمانی متوجه جراحت کانال مقعد خود خواهد شد که نشانه‌هایی چون درد و خونریزی ظاهر شود.
بیماری هموروئید می‌تواند با علایم و نشانه‌های متفاوتی در هر فرد بروز کند. توجه به موقع به نشانه‌ها و پیگیری فوری آنها بهترین راه‌کار درمانی این بیماری است. به دلیل آسیب دیدن ناحیه‌ی مقعدی در این بیماری دور از ذهن نیست که در ۹۹ درصد موارد کسی جز خود فرد متوجه آن نخواهد شد. اگرچه نمی‌توان این توقع را از کودکان یا افراد عقب‌مانده داشت ولی در آنان نیز والدین یا اطرافیانی هشیار می‌توانند در آگاهی به موقع از آن مفید باشند.
خطر بروز هموروید در بین افراد شاغل
هر حرفه‌ای دارای مزایا و معایب مربوط به خود است. کار بخش مهمی از زندگی هر کس است که می‌تواند حس خوبی از مؤفقیت را به ارمغان بیاورد. با این وجود نوع خاصی از مشاغل و عادت‌های غلط رفتاری در محیط کار نیز ممکن است به مشکلات غیر قابل پیش بینی منجر شود و بیماری هموروید یکی از آنها است. به طور کلی، هر کاری که شامل موارد زیر باشد عامل خطر برای ابتلا به بیماری هموروئید محسوب میشود. این عوامل خطر عبارت‌تند از:
- باقی مانده به حالت نشسته به مدت طولانی و به طور مداوم: عمدتاً مشاغل اداری و یا کسانی است که به مدت طولانی در پشت یک میز یا در مقابل کامپیوتر قرار می‌گیرند، به همراه رانندگان اتوبوس، کامیون و حتی خلبانان در این گروه قرار می‌گیرند. باقی ماندن برای مدت طولانی به حالت نشسته، گردش خون را در اندام تحتانی دشوارتر می‌کند. این افراد به منظور پیشگیری از ابتلا به بواسیر باید عادات طبیعی استفاده از پله به جای آسانسور، پیاده روی کوتاه مدت قبل و بعد از کار و تغییر وضعیت بدن هر دو ساعت یک بار را در خود تقویت کنند.
- باقی مانده به حالت ایستاده به مدت طولانی و به طور مداوم: این حالت عمدتاً مربوط به حرفه‌هایی است که شانس زیادی برای نشستن ندارند مانند کارگران، پیشخدمت‌ها، آرایشگران و فروشندگان و غیره. ایستادن طولانی نیز دارای اثرات منفی بر عضلات و اسکلت فرد و همچنین بر روی عروق و گردش خون است. توصیه میشود در حین کار حالت پاها عوض شده و با ایستادن بر روی انگشتان پا یا تغییر وزن و سنگینی خود بر روی هر پا هر دو الی سه دقیقه مانع آسیب‌های احتمالی شوند.
- فعالیت‌های شدید فیزیکی و سنگین: کارکنان انبارها و بنادر هر دو متعلق به این گروه هستند. فعالیت فیزیکی ناگهانی و شدید می‌تواند فشار روی عروق خونی رکتوم را افزایش دهد. بنابراین توصیه میشود به درستی تمام حرکات بدنی را انجام دهند. همچنین پیشنهاد میشود که با ورزش مناسب کف لگن و عضلات اطراف اندام‌های لگنی (مثانه، واژن و رحم …) را تقویت کنند.
- سطوح بالای استرس و تنش محیط کار: استرس می‌تواند به راحتی بر عملکرد بدن از جمله حرکت روده تأثیر بگذارد. افرادی که دارای مشاغلی هستند که نیاز به صرف زمان طولانی دارد، ممکن است نیاز به توالت را به تعویق بیندازند و با این کار خطر ابتلا به یبوست و در نتیجه بواسیر را در خود افزایش دهند. بنابراین لازم است تا با مذاکره با مسئولین محیط کاری خود حتماً وقتی را برای استراحت و دستشویی در محیط کار در نظر بگیرند.
ارتباط بین سرطان و بواسیر(هموروئید)
بواسیر یا هموروئید هرگز سبب ایجاد سرطان نمیشود اما چون امکان همزمان آن وجود دارد در تمام موارد خاص در بالای ۴۰سالگی بخصوص اگر علامت اصلی فرد خون ریزی باشد جهت تشخیص دقیق ورد نمودن احتمال سرطان کلونوسکپی و رکتوسیگموئیدسکپی لازم است در ضمن بواسیر سبب خون ریزی سیاه رنگ نمیشود
هموروئید یا بواسیر در کودکان
هموروئید یک وضعیت پزشکی کاملاً رایج است. هموروئید بیماری است که بر مردان و زنان تأثیر می‌گذارند و تخمین زده میشود که نیمی از جمعیت جهان در سن ۵۰ سالگی به آن مبتلا میشوند. از آن‌جایی که هموروئید به عنوان یک بیماری پیری شناخته میشود و در افراد مسن شایع‌تر است، اکثر افراد از احتمال ابتلا هموروئید در کودکان آگاهی ندارند. به گفته انجمن جراحان کولون آمریکایی، میلیون‌ها آمریکایی در سنین مختلف مبتلا به هموروئید هستند.
علایم بیماری همورویید در کودکان
بعضی از کودکان، تورم عروق خونی را در داخل و اطراف مقعد و رکتوم تجربه میکنند. همورویید اغلب باعث خونریزی حین اجابت مزاج و همچنین خارش، حساسیت و درد در اطراف دریچه مقعد میشود. یک کودک مبتلا به هموروئید ممکن است پس از اجابت مزاج در کاغذ توالت خون ببیند. بنابراین اگر فرزندتان از خارش و سوزش در ناحیه مقعد شکایت کند، نباید هموروئید را به عنوان یک علت احتمالی نادیده بگیرید.
علل بواسیر یا هموروئید در کودکان
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد هموروئید در کودکان شوند. نشستن کودک روی سطوح سخت یکی از این عوامل است. اما هموروئید در کودکان معمولاً به سبب یبوست ایجاد میشود. رژیم غذایی نامناسب وعدم تحرک می‌تواند مدفوع کودک را خشک و سفت کند، بنابراین عبور و دفع آن مشکل شده و عمل اجابت مزاج دشوار میشود. همانند بزرگسالان، این مشکل در کودکان باعث ایجاد آسیب در عروق رکتوم و ناحیه مقعد خواهد شد.
درمان بواسیر یا هموروئید در کودکان
درمان هموروئید در کودکان می‌تواند یک چالش باشد، زیرا اکثر داروهای ضد واریسی و درمان‌های موجود امروزه برای بزرگسالان تهیه شده است. بنابراین طیف گسترده‌ای از داروهای درمانی هموروئید برای بزرگسالان در داروخانه‌ها موجود است.
به طور کلی درمان‌های طبیعی امن‌ترین راه برای درمان هموروئید در کودکان است. مؤثرترین روش درمان تغییر رژیم غذایی کودک و اصلاح عادات رفتاری و سبک زندگی است. از آنجا که یبوست بزرگترین علت هموروئید در کودکان است، احتمالاً کنترل یبوست مهمترین راه برای جلوگیری از هموروئید در کودک است. اضافه کردن فیبر و مایعات حدود هشت لیوان روزانه به رژیم غذایی کودک اولین گام برای جلوگیری از یبوست است. مصرف برخی از نوشیدنی‌ها مانند آبمیوه و انواع توت‌ها، آب نارنگی و آب انار گزینه‌های خوبی هستند. یکی از روش‌های اصلاح عادت‌های رفتاری کودک توجه به ورزش و فعالیت بدنی منظم کودک است تا به جلوگیری از یبوست و هموروئید کمک کند. ورزش می‌تواند سلامت کلی کودک و همچنین سلامت روده را بهبود بخشد.بهتر است به کودک خود آموزش دهید تا به محض احساس نیاز به دفع مدفوع به دستشویی رود و از به تأخیر انداختن عمل اجابت مزاج بپرهیزد. از طرفی او را تشویق کنید تا زمان کمتری در دستشویی صرف کند و از زور زدن حین اجابت مزاج بپرهیزد. روش‌های درمانی مناسب برای کنترل هموروئید کودک که والدین باید به ان‌ها توجه کنند عبارت‌اند از:
- حمام روزانه‌ی کودک با آب گرم و سپس خشک نمودن محل، شستشو محل مقعد با صابون می‌تواند هموروئید را تحریک کند؛
- حمام آب گرم نشسته در لگن به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دو تا سه بار و سپس خشک نمودن محل
- آموزش روش صحیح خشک نمودن یا تمیز کردن مقعد بعد از اجابت مزاج به کودک و استفاده از دستمال مرطوب و نرم
- کمپرس یخ برای تسکین درد مقعد کودک
- مصرف دوز مناسب استامینوفن برای کنترل درد مقعد کودک
- مصرف داروهای ضد هموروئید بدون نسخه مخصوص کودک با نظر پزشک
چنانچه هموروئید در عرض دو هفته بهبود نیافت یا خونریزی شدید رخ داد حتماً با پزشک تماس گرفته شود. در موارد شدید بیماری که با این روش‌ها کنترل نمیشود، معمولاً جراحی توصیه خواهد شد و از آن‌جایی که کودک در سن رشد است، روش باند لاستیکی برای از بین بردن هموروئید کودک پیشنهاد نخواهد شد.
شدت بیماری همورویید در کودکان
اگر چه عود هموروئید در کودکان شایع نیست، اما می‌تواند رخ دهد، بنابراین توجه به نشانه‌های بیماری و مراقبت از کودک مهم است. برای احتیاط، هر نشانه‌ای از یبوست باید جدی گرفته شود و بلافاصله به آن پاسخ داده شود تا منجر به ایجاد دوباره‌ی هموروئید در کودک نشود.
منبع:
Hemorrhoid
